عمل TAVI که مخفف Transcatheter Aortic Valve Implantation است، یک روش درمانی کم تهاجمی برای جایگزینی دریچه آئورت معیوب قلب می باشد.
این روش عمدتا برای بیمارانی به کار می رود که به دلیل سن بالا یا شرایط پزشکی خاص، کاندیدای مناسبی برای جراحی باز قلب نیستند.
در این روش، دریچه جدید از طریق یک کاتتر باریک که معمولاً از طریق شریان فمورال (کشاله ران) وارد بدن می شود، به قلب منتقل و جایگزین دریچه آسیب دیده می گردد، بدون نیاز به باز کردن کامل قفسه سینه.
TAVI انقلابی در درمان تنگی شدید دریچه آئورت به شمار می آید، چرا که علاوه بر کاهش خطرات ناشی از جراحی باز، مدت بستری بیمار در بیمارستان را نیز کاهش می دهد.
این تکنولوژی از اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی وارد دنیای پزشکی شده و تاکنون در بسیاری از کشورها به‌عنوان یک روش موثر و ایمن پذیرفته شده است.
TAVI به ویژه برای بیماران سالمند یا دارای ریسک بالا (High-Risk Patients) توصیه می شود، اما با پیشرفت های اخیر، دامنه استفاده از آن به بیماران با ریسک متوسط یا حتی کم نیز در حال گسترش است.
مراحل انجام عمل TAVI
عمل TAVI یک فرایند دقیق و چند مرحله ای است که نیاز به تیمی متشکل از متخصصان قلب، جراحان و کارشناسان بیهوشی دارد.
در ادامه، مراحل اصلی این عمل را به ترتیب بیان کرده و هر یک را به طور خلاصه توضیح می دهیم:
ارزیابی اولیه و انتخاب بیمار مناسب
در این مرحله، وضعیت کلی سلامت بیمار از جمله عملکرد قلب، کلیه ها، ریه ها و عروق ارزیابی می شود.
آزمایش هایی مانند اکوی قلب، سی تی اسکن و آنژیوگرافی انجام می شوند تا مشخص شود بیمار برای TAVI مناسب است یا خیر.
این مرحله اهمیت زیادی دارد، چون انتخاب درست بیمار در موفقیت عمل بسیار موثر است.
آماده سازی بیمار قبل از عمل
قبل از شروع عمل، بیمار تحت مراقبت های اولیه قرار می گیرد و آموزش های لازم درباره فرایند عمل و مراقبت های پس از آن به وی داده می شود.
داروهای خاص ممکن است برای کنترل فشار خون، رقیق کردن خون یا جلوگیری از عفونت تجویز شوند.
بیمار معمولا به‌صورت ناشتا به اتاق عمل منتقل می‌شود.
تعیین مسیر ورود کاتتر
رایج ترین مسیر، شریان فمورال (کشاله ران) است، اما در برخی موارد از مسیرهای جایگزین مانند شریان زیر ترقوه ای یا آئورت استفاده می شود.
پزشکان با کمک تصویربرداری دقیق، مناسب ترین مسیر را انتخاب می کنند.
انتخاب درست مسیر ورود تاثیر زیادی بر ایمنی و نتیجه عمل دارد.
وارد کردن کاتتر و جایگذاری دریچه
پس از ایجاد دسترسی، کاتتر حاوی دریچه مصنوعی از طریق رگ وارد بدن شده و با هدایت تصویربرداری به محل دریچه آسیب دیده در آئورت منتقل می شود.
در آن‌جا، دریچه جدید با فشار بالون یا به‌صورت خودگستر جایگذاری شده و دریچه قدیمی را کنار می زند.
این مرحله حساس ترین بخش عمل است.
بررسی عملکرد دریچه جدید
پس از جایگذاری دریچه، پزشک با استفاده از اکو یا آنژیوگرافی بررسی می کند که دریچه به درستی کار می کند و نشتی یا اختلالی وجود ندارد.
سپس کاتتر و سایر تجهیزات به آرامی از بدن خارج می شوند.
در صورت تایید عملکرد مناسب، مرحله بعدی آغاز می شود.
مراقبت پس از عمل
بیمار به بخش مراقبت های ویژه منتقل شده و علائم حیاتی، عملکرد قلب و عروق به دقت مانیتور می شود.
طی چند روز آینده، بیمار از نظر عوارض احتمالی بررسی می شود.
بیشتر بیماران در عرض چند روز مرخص می شوند و دوران نقاهت آن ها کوتاه تر از جراحی باز است.
مزایا انجام عمل تاوی قلب
عمل TAVI یک گزینه درمانی کم تهاجمی برای بیمارانی است که به تنگی شدید دریچه آئورت مبتلا هستند و به دلایل مختلفی، نمی توانند تحت عمل جراحی باز قلب قرار بگیرند.
یکی از مهم ترین مزایای این روش، عدم نیاز به باز کردن قفسه سینه و استفاده از بای پس قلبی ریوی است که باعث کاهش قابل توجه عوارض و مدت زمان بهبودی پس از عمل می شود.
بیماران معمولا مدت زمان کمتری را در بیمارستان بستری می‌مانند و سریع‌تر به فعالیت های روزمره بازمی‌گردند.
از دیگر مزایای TAVI می توان به کاهش درد پس از عمل، کاهش خطر عفونت، و مناسب بودن برای افراد سالمند یا کسانی که جراحی های قبلی قلب داشته اند اشاره کرد.
این روش با نرخ موفقیت بالا و بهبود چشمگیر کیفیت زندگی همراه است، چرا که باعث کاهش علائمی مانند تنگی نفس، خستگی و درد قفسه سینه می شود.
در سال های اخیر، مطالعات نشان داده اند که TAVI نه تنها برای بیماران پر ریسک، بلکه برای برخی بیماران با ریسک متوسط نیز روشی ایمن و موثر به شمار می آید.
معایب انجام عمل تاوی قلب
با وجود مزایای فراوان، عمل TAVI نیز مانند هر روش درمانی دیگری با برخی محدودیت ها و معایب همراه است.
یکی از مهم ترین معایب این روش، احتمال بروز نشت اطراف دریچه (Paravalvular Leak) است که در برخی بیماران دیده می شود.
در مقایسه با جراحی باز، طول عمر دریچه های مورد استفاده در TAVI ممکن است کمتر باشد، به ویژه در بیماران جوان تر که به دریچه ای با دوام بالاتر نیاز دارند.
از دیگر معایب این روش می توان به احتمال بروز عوارضی همچون سکته مغزی، ضربان قلب نامنظم (آریتمی) و نیاز به کارگذاری دائمی باتری قلب (پیس میکر) در برخی بیماران اشاره کرد.
هزینه بالای عمل TAVI و تجهیزات آن، ممکن است دسترسی برخی بیماران به این روش را محدود کند.
بنابراین انتخاب این روش نیازمند بررسی دقیق شرایط بیمار و نظر تیم تخصصی قلب است تا سود و زیان آن به درستی سنجیده شود.
عوارض پس از انجام عمل تاوی قلب
با اینکه عمل TAVI معمولا با موفقیت بالا انجام می شود، اما مانند هر روش درمانی، ممکن است با عوارضی همراه باشد.
یکی از شایع ترین عوارض، نارسایی در محل دریچه تعبیه شده است که می تواند به صورت نشت اطراف دریچه (Paravalvular Leak) ظاهر شود.
این نشت ممکن است خفیف باشد، اما در موارد شدید می تواند عملکرد قلب را تحت تاثیر قرار دهد.
از دیگر عوارض قابل توجه، سکته مغزی است که معمولا به دلیل لخته شدن خون یا جدا شدن پلاک های عروقی در حین عبور کاتتر اتفاق می افتد.
برخی بیماران ممکن است پس از TAVI دچار اختلالات ریتم قلب شوند که گاهی نیاز به کاشت دائمی پیس میکر پیدا می کنند.
خونریزی در محل ورود کاتتر، آسیب به عروق، عفونت، و مشکلات کلیوی نیز از جمله عوارضی هستند که اگرچه شیوع کمتری دارند، اما باید مورد توجه قرار گیرند.
بیشتر این عوارض با مراقبت دقیق پزشکی قابل کنترل و پیشگیری هستند، اما آگاهی بیماران و پیگیری منظم پس از عمل نقش بسیار مهمی در کاهش خطرات احتمالی دارد.
