آنژیوگرافی چیست؟

آنژیوگرافی یک روش تصویربرداری پزشکی است که برای مشاهده و ارزیابی رگ های خونی بدن، به ویژه عروق قلب، مغز، کلیه ها و سایر اندام ها استفاده می شود.

این روش معمولاً برای تشخیص بیماری های عروقی مانند انسداد یا باریک شدن شریان ها، تشکیل پلاک و آنوریسم استفاده می شود.

در آنژیوگرافی، ماده حاجب (رنگ مخصوص) به داخل سیاهرگ ها تزریق می شود و سپس با استفاده از اشعه ایکس یا سایر تکنیک های تصویربرداری، تصاویری از جریان خون و وضعیت رگ ها به دست می آید.

آنژیوگرافی را می توان به صورت آنژیوگرافی کرونری (برای بررسی عروق قلب) یا آنژیوگرافی مغزی (برای بررسی عروق مغز) انجام داد.

در این روش، پزشک ممکن است یک کاتتر را از طریق ورید در بدن وارد کرده و آن را به محل مورد نظر هدایت کند.

این فرآیند معمولاً تحت نظارت دقیق انجام می شود و ممکن است قبل از جراحی یا سایر درمان ها مانند استنت گذاری یا جراحی باز انجام شود تا وضعیت رگ ها روشن شود و بهترین روش درمانی مشخص شود.

چه زمانی از انژیوگرافی استفاده می‌شود؟

آنژیوگرافی زمانی استفاده می شود که پزشکان نیاز به بررسی دقیق و واضح وضعیت رگ های خونی بدن داشته باشند.

این روش به ویژه در مواردی که بیمار علائم بیماری های عروقی را نشان می دهد استفاده می شود.

به عنوان مثال، در بیماری های قلبی مانند درد قفسه سینه (آنژین) یا حملات قلبی، از آنژیوگرافی برای تشخیص تنگی یا انسداد عروق کرونر قلب استفاده می شود.

از آنژیوگرافی مغزی در مواردی استفاده می شود که احتمال ابتلا به بیماری های عروق مغزی مانند سکته مغزی، آنوریسم مغزی یا تنگ شدن عروق مغز وجود دارد.

این روش تصویربرداری به پزشکان کمک می کند تا ناحیه دقیق آسیب را شناسایی کرده و درمان های لازم مانند جراحی یا روش های اندوواسکولار را برنامه ریزی کنند.

همچنین در مواردی که رگ های کلیه یا سایر اندام ها مسدود یا تنگ شده باشند، از آنژیوگرافی برای ارزیابی وضعیت رگ های این اندام ها و برنامه ریزی درمانی مانند تعویض عروق یا آنژیوپلاستی استفاده می شود.

علاوه بر این، آنژیوگرافی در شرایط اضطراری نیز می تواند برای شناسایی علت خونریزی شدید یا خونریزی مشکوک در عروق استفاده شود.

این روش به ویژه در جراحی های خاص و درمان بیماری های عروقی یا سرطان هایی که به رگ های خونی حمله کرده اند استفاده می شود.

به طور کلی، آنژیوگرافی به پزشکان اجازه می دهد تا وضعیت عروق بدن را با دقت بیشتری ارزیابی کنند و بهترین و موثرترین روش درمانی را انتخاب کنند.

امادگی های لازم قبل از انجام انژیوگرافی

قبل از انجام آنژیوگرافی، بیمار باید تاریخچه پزشکی خود، داروهایی که مصرف می کند و هرگونه حساسیت یا واکنش قبلی به مواد حاجب (رنگ) را با پزشک خود در میان بگذارد.

ممکن است پزشک از بیمار بخواهد چند روز قبل از آنژیوگرافی مصرف برخی داروها مانند رقیق کننده های خون را قطع کند تا خطر خونریزی کاهش یابد.

همچنین، بیمار باید حدود 6 تا 8 ساعت قبل از آزمایش از خوردن و آشامیدن خودداری کند تا در صورت نیاز به بیهوشی یا آرامبخش، خطر آسپیراسیون (ورود غذا یا مایعات به ریه ها) کاهش یابد.

در برخی موارد، قبل از انجام آنژیوگرافی، پزشک ممکن است آزمایش های اضافی مانند آزمایش خون، الکتروکاردیوگرام (EKG) یا تصویربرداری مانند سونوگرافی را برای ارزیابی وضعیت عمومی بیمار و آمادگی بهتر برای فرآیند تصویربرداری درخواست کند.

همچنین بیمار باید لباس مناسب را برای آزمایش انتخاب کند و بلافاصله قبل از انجام آنژیوگرافی، زیورآلات یا اجسام فلزی را خارج کند.

این اقدامات به اطمینان از ایمنی و کارایی بیشتر فرآیند کمک می کند.

مراقبت های بعد از انژیوگرافی

پس از انجام آنژیوگرافی، معمولاً بیمار برای بررسی وضعیت عمومی نیاز به مدت کوتاهی در اتاق ریکاوری دارد.

پزشکان و پرستاران معمولاً فشار خون، ضربان قلب و وضعیت تنفسی بیمار را کنترل می کنند.

اگر کاتتر از طریق کشاله ران وارد شود، بیمار باید حدود 6 تا 8 ساعت صاف دراز بکشد تا از خونریزی در محل قرار دادن کاتتر جلوگیری شود.

همچنین در این مدت از بیمار خواسته می شود محل قرار دادن کاتتر را بررسی کند تا در صورت مشاهده هرگونه خونریزی یا تورم سریعا اطلاع دهد.

پس از ترخیص بیمار باید چند روز از فعالیت های سنگین و ورزش های شدید خودداری کند و به آرامی به فعالیت های روزانه خود بازگردد.

پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند که داروهای خاصی را ادامه دهد یا علائم آنها را با دقت بیشتری تحت نظر داشته باشد.

در صورت درد، خونریزی، کبودی بیش از حد یا هر گونه علائم غیرطبیعی در محل قرار دادن کاتتر، باید بلافاصله با پزشک یا مرکز پزشکی تماس بگیرید.

همچنین معاینات و پیگیری های بیشتر برای ارزیابی نتایج آنژیوگرافی و وضعیت عروق توصیه می شود.

آنژیوگرافی چگونه انجام می شود؟

آنژیوگرافی یک روش تصویربرداری تخصصی است که از اشعه ایکس و مواد حاجب (رنگ) برای مشاهده رگ های خونی بدن استفاده می کند.

ابتدا، پزشک یک کاتتر (لوله نازک و انعطاف پذیر) را از طریق یکی از وریدهای بزرگ بدن، معمولاً در کشاله ران یا مچ، وارد می کند.

این کاتتر به محل مورد نظر در عروق (مانند قلب، مغز یا سایر اندام ها) هدایت می شود.

پس از آن، ماده حاجب، که می تواند اشعه ایکس را عبور دهد، از طریق کاتتر به عروق تزریق می شود تا تصاویر واضحی از وضعیت عروق به دست آید.

این تصاویر به پزشک کمک می کند تا انسداد، تنگی یا سایر مشکلات عروقی را شناسایی کند.

در طی فرآیند آنژیوگرافی، بیمار ممکن است به طور موقت گرما یا فشار را در ناحیه تزریق ماده حاجب احساس کند.

این احساس معمولاً کوتاه مدت است و در طول آزمایش از بین می رود. پس از تزریق ماده حاجب، تصویربرداری توسط اشعه ایکس انجام می شود و تصاویر به صورت زنده روی صفحه نمایش داده می شوند.

این تصاویر به پزشک اجازه می دهد تا وضعیت جریان خون در عروق و وجود هر گونه اختلال در آن را ارزیابی کند.

بسته به نتایج آنژیوگرافی، درمان هایی مانند استنت گذاری، جراحی بای پس یا سایر مداخلات پزشکی ممکن است توصیه شود.

آنژیوگرافی از دست بهتر است یا پا؟

انتخاب انجام آنژیوگرافی بازو یا پا به وضعیت بیمار، وضعیت عروقی و ترجیحات پزشکی بستگی دارد.

در گذشته، آنژیوگرافی اغلب از طریق کشاله ران یا ساق پا انجام می شد، زیرا این مکان ها دارای عروق بزرگ هستند و دسترسی راحت تری به رگ های اصلی بدن دارند.

اما در سال‌های اخیر با پیشرفت‌های پزشکی، آنژیوگرافی از طریق دست (به‌ویژه از ورید رادیال مچ دست) رواج بیشتری یافته است.

این روش به دلیل درد و ناراحتی کمتر برای بیمار و همچنین خطرات کمتری مانند خونریزی یا عوارض بعد از عمل به خصوص در بیماران مسن یا کسانی که مشکلات عروقی دارند ترجیح داده می شود.

از سوی دیگر، اگر آنژیوگرافی از پا انجام شود، دسترسی پزشکان به عروق قلب و سایر اندام‌ها آسان‌تر است و در برخی شرایط خاص مانند وجود اختلال یا انسداد در رگ‌های دست انتخاب گزینه پا مناسب تر است.

همچنین در مواردی که نیاز به درمان‌های فوری و پیچیده‌تر باشد، مانند استنت گذاری یا جراحی، پزشکان ممکن است تصمیم بگیرند از ناحیه پا استفاده کنند.

به طور کلی انتخاب ناحیه برای آنژیوگرافی به وضعیت بیمار، توانایی دسترسی به عروق و تجربه تیم پزشکی بستگی دارد.

هزینه انژیوگرافی

هزینه آنژیوگرافی به عوامل مختلفی از جمله محل آزمایش، نوع تجهیزات و فناوری های مورد استفاده و عوارض خاص هر مورد بستگی دارد.

به عنوان مثال، اگر آنژیوگرافی به طور معمول انجام شود و نیازی به مداخله درمانی خاصی نباشد، ممکن است هزینه کمتر از درمان های اضافی مانند قرار دادن استنت یا جراحی باشد.

همچنین در مراکز درمانی خصوصی یا بیمارستان های تخصصی معمولا هزینه ها بیشتر از مراکز دولتی خواهد بود.

بیمه ها ممکن است بخشی از هزینه را نیز پوشش دهند که بسته به شرایط بیمه و نوع پوشش متفاوت است.

از دیگر عواملی که می تواند بر هزینه آنژیوگرافی تاثیر بگذارد می توان به موقعیت جغرافیایی مرکز درمانی، تجربه و تخصص پزشکان و نوع ماده حاجب مورد استفاده در فرآیند تصویربرداری اشاره کرد.

به طور کلی اگر پزشک متخصص همچون دکتر رضا عبادی پس از آنژیوگرافی تصمیم به انجام مداخلات تکمیلی مانند قرار دادن استنت یا انجام سایر اقدامات پزشکی داشته باشد، هزینه های درمان نیز افزایش می یابد.